ANTALYA’da Trebenna Antik Kenti’nde dedektörlerle arama yapan hazine avcılarının mezar kazarak antik yapılara zarar verdiği ortaya çıktı. Antalya Valiliği Kültür Varlıkları Birimi Müdürü Cemil Karabayram, “Bu cihazları kurabiye gibi satıyorlar. Ruhsat alması gerekiyor. Bu arkeolojiye sıkılmış bir kurşundur.”
Konyaaltı ilçesi sınırlarında yer alan ve MS 2. yüzyıla tarihlenen Trebenna Antik Kenti, kaçak kazı yapan defineciler tarafından yağmalanıyor. Şehir merkezine yakın olmasına rağmen pek bilinmeyen antik kente gelen hazine avcıları, yanlarında getirdikleri dedektörlerle değerli metalleri arıyor. Antik kentin kapısı başta olmak üzere ayakta kalan pek çok yapıya zarar veren bu kişiler, mezar başlarının bulunduğu alanda da 3 antik mezar kazdı. Yaklaşık 2 metrelik mezarı kazan define avcılarının, altın veya benzeri pahalı metalleri bulup bulmadıkları bilinmiyor.
‘CİHAZ BİLİNENİN AYKIRI ÇALIŞMIYOR’
Bazı kişilerin antik kentlerde hazine aradığını ve bunu dedektörlerle yaptığını anlatan Antalya Valiliği Kültür Varlıkları Birimi Müdürü Cemil Karabayram, cihazın sanılanın aksine çalışmadığını söyledi. Pazarlama stratejisi olarak insanları altın ve gümüş konusunda farklı tonlarda uyaran bilgilerin gerçek olmadığını anlatan Karabayram, “Likya dağlarını, Pamfilya dağlarını, hatta Güneydoğu Anadolu ve İç Anadolu’nun birçok yerini yok ediyorlar. Bunu dedektörlerle yapıyorlar.” “Aslında bu cihaz bir yalan, bir kabus” dedi.
‘SABAH VE GECE KAZIYORLAR’
Avrupa’da bu tür cihazların ruhsatsız satışının yasak olduğunu belirten Cemil Karabayram, “Bu dedektörlerin satışının kısıtlanması gerekiyor. Arkeolojik alanlar kabusa mahkum. Devlet elinden geldiği kadar her yeri koruyor ama Sabah akşam kazın. Bu cihazı çerez gibi satıyorlar. Lisansa tabi.” “Bu arkeolojiye atılan bir kurşundur. İnternette her yerde bu cihaz var. İnsan silah ruhsatı aldığı gibi dedektör ruhsatı da almalı. Arkeolojiye atılan bu kurşunları temizlemek bizim görevimizdir” dedi. .
‘Bir Teneke Parçasında Bile Şarkı Söyleyen Bir Cihaz’
Jeofizik Mühendisi İlyas Toklu da dedektörün çalışma mantığını anlattı. Bu tür cihazları satanların para kazandığını, alanların ise kar elde edemediğini belirten Toklu, “Altın, gümüş, bakırı ayırt edebilecek bir cihaz değil. Altında farklı sinyaller verecek şekilde pazarlanıyor,” diye konuştu. Gümüşte farklı sinyal, bakırda farklı sinyal. Zaten öyle bir cihaz da yok. Değerlidir.” “Metallerin elektriksel iletkenliği o kadar az değişir ki virgülden sonra sayılarla ifade edilebilir” dedi.
Dedektörlerin aslında mayın tespiti için geliştirildiğini anlatan Toklu, “Yerin 30-50 santimetre altındaki mayınları tespit etmek için geliştirilmiş cihazlardır. Bu kadar metre derinlikte altın bulamaz. Kaz baba, kaz sonra da” dedi. kendi kendini üzüyor. Küçük bir teneke parçası üzerinde bile cıvıldayan bir cihaz. 30 santimetreye kadar.” “hassas cihazlar” dedi.
Öte yandan dedektörler internet üzerinden de açık olarak satılmaktadır. Üstelik hiçbir belgeye gerek yok. 15 bin liradan 200 bin liraya kadar fiyatlarıyla dikkat çeken dedektörlerden bazıları ‘Altın ve hazine avcıları için geliştirilmiş dedektör’ ibaresiyle pazarlanıyor.
