MİLLİ Eğitim Bakanlığı’nın (MEB) özel okullarda ücretsiz dağıtılan ders kitaplarının kullanılacağına ilişkin yönetmeliğine rağmen; özel okullar yeni eğitim yılı öncesinde velilerden 40-50 bin TL’ye varan fahiş oranda kitap ücreti talep etmeye başladı. Duruma tepki gösteren veliler Bakanlık, Milli Eğitim Müdürlüğü ve CİMER’e başvurup şikayette bulundu. Tüketici Konfederasyonu Hukuk Komisyonu Üyesi Avukat Baki Öztürk, “Bir mal veya hizmetin satışı, başka bir mal veya hizmetin satışına bağlanamaz. Veliler bu ücretleri ödemek zorunda değil, ödeseler bile çocukları mezun olduktan sonra 10 yıl geriye dönük dava açabilirler” dedi.
Resmi Gazete’de 16 Şubat 2024’te yayımlanıp yürürlüğe giren ‘Milli Eğitim Bakanlığı Özel Öğretim Kurumları Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik’ ile 2024-2025 eğitim öğretim yılından itibaren özel okullarda bakanlık tarafından dağıtılan ücretsiz ders kitaplarının okutulması zorunlu hale getirildi. MEB, yeni düzenleme kapsamında, talep edilip edilmediğine bakmadan, tüm özel okullara öğrenci sayısı kadar ders kitabını ücretsiz gönderecek. Ders kitabını kullanmayan özel okullara Özel Öğretim Kurumları Kanunu’nun 7’nci maddesi kapsamında idari para cezasının yanında kurum açma izni ve çalışma ruhsatının iptaline kadar gidebilecek kademeli ceza uygulanabilecek.
Bu yönetmeliğe rağmen, yeni eğitim yılı öncesinde velilerden fahiş oranda kitap ücreti talep edilmeye başlandı. Bazı veliler, Bakanlık ve Milli Eğitim müdürlükleri ile CİMER’e başvurup şikayette bulundu. Veli-Der Ankara Şube Başkanı Hülya Daran Deveci, yönetmeliğe rağmen özel okulların velilerden 40-50 bin liraya ulaşan fahiş oranda kitap ücreti talep ettiklerini söyleyerek, “MEB bu yönetmeliği 16 Şubat’ta çıkardı ve özel okullar aslında buna uymayacağını el altından gösterdi. Çünkü kayıtlar başlar başlamaz özel okullar, kaynak kitapları için, İngilizce kitapları için ve diğer masraflar için fahiş fiyatlar istedi. Özel okullara dağıtılan ders kitapları yıllardır hiçbir şekilde kapağı açılmadan geri dönüşüme gönderiliyor. Servis ücretleri, yemek ücretleri, kitap ücretleri, zaten özel okul ücretleri de çok yüksek. Dudak uçuklatan rakamlar, ünlü bilinen özel okullarda rakamlar 1 milyona yaklaşmış durumda. 200 bin TL ile 1 milyon TL arasında özel okul kayıt rakamları değişiyor. Asgari ücretle çalışan bir veli için bu rakamlar çok yüksek” dedi.
‘VELİLER VE ÖĞRENCİLER MÜŞTERİ GÖRÜLÜYOR’
Tüketici Konfederasyonu Hukuk Komisyonu Üyesi Avukat Baki Öztürk ise özel okulların bir eğitim kurumu olmaktan ziyade ticarethaneye döndüğünün altını çizerek, “Veliler ve öğrenciler artık birer müşteri gözüyle görülüyor. Çünkü baktığımız zaman artık özel okul fiyatları milyonları bulacak şekilde açıklanmış durumda. Bunun yanında sadece özel okul fiyatları değil, kitaplar, kırtasiye ücretleri, kıyafet ücretleri, servis ücretleri noktasında da özel okulların aslında velileri zorladığı ‘Bizden satın alacaksınız, bizim yayınlarımızı kullanacaksınız’ tarzında bazı baskıları oluyor. Bu noktada aslında vatandaşlarımızın, velilerimizin bilmesi gereken hakları var. Çünkü hem Milli Eğitim Bakanlığı’nın özel öğretim kurumları yönetmeliği, hem de Tüketicinin Koruması Hakkındaki Kanun’un 6’ncı maddesi bize diyor ki ‘Bir mal veya hizmetin satışı başka bir mal veya hizmetin satışına bağlanamaz.’ Yani veliler öğrencilerini özel okula gönderiyor diye bu ücretleri ödemek zorunda değil. Kitapların, kırtasiyelerin ya da kıyafetlerin, servis ücretlerinin alınması velilerin tercihine bağlı. Velilerimiz, yumuşak karnı olan çocuklarının herhangi bir şekilde mobbinge maruz kalmaması adına bu ücretleri maalesef ödemek durumunda kalıyorlar” diye konuştu.
‘ŞİKAYETLERİNİ İLETSİNLER’
Öztürk, MEB’in yeni yönetmeliğini hatırlatarak, “Tüm özel okullara bu mevzuat gönderildi. Milli Eğitim Bakanlığı’nın, devlet okullarında olduğu gibi özel okullarda da ders kitaplarını ücretsiz bir şekilde dağıttığını biliyoruz. Aslında bir şekilde öğrencilerin eline tüm ders kitapları ücretsiz bir şekilde geçiyor. Ancak özel okullar aynı zamanda kendi yayınlarını velilerimize satıyor ve şu an bu kitap ücretlerine baktığımızda artık geçen sene 6-7 bin liralardan bahsediyorduk. Ancak şu an 40 bin, 50 bin liralar isteniyor. Artık kitap ücretleri bile birçok velimizin, öğrencimizin karşılayamayacağı duruma gelmiş vaziyette. Veliler, Milli Eğitim Bakanlığı’na ve İlçe Milli Eğitim müdürlüklerine şikayetlerini iletsinler. CİMER üzerinden de olabilir bu şikayet. Yine aynı şekilde Ticaret Bakanlığı’nın Haksız Fiyat Değerlendirme Kurulu’na şikayetleri iletebilirler. Milli Eğitim Bakanlığı’nın müfettişleri gerekli denetimleri yaparak bu tarz özel okullara idari para cezalarının kesilmesi ve bazı durumlarda kapatmaya varacak şekilde cezaların uygulanması noktasında denetimlerini gerçekleştireceklerdir” dedi.
’10 YIL GERİYE DÖNÜK DAVA AÇABİLİRLER’
Velilerin haklarını bilmesi gerektiğini söyleyen Öztürk, “Herhangi bir şekilde talep etmedikleri bir ücretle karşılaştıklarında ellerinde yazılı bir delil olması için, okul yönetimine ‘Biz böyle bir talepte bulunmuyoruz. Kitap ücretlerini bahsettiğiniz şekilde biz ödemek istemiyoruz. Sizin anlaşmış olduğunuz servisleri kullanmak istemiyoruz’ tarzında bir metin gönderirlerse ellerinde delil olarak bulunur ve öğrencileri mezun olmuş olsa bile 10 yıl geriye dönük şekilde dava açarak bu ödemiş oldukları ücretleri alabilirler” ifadelerini kullandı.
Milli Eğitim Bakanlığı kaynakları, 2024-2025 eğitim ve öğretim yılından itibaren 16 Şubat 2024 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanan yönetmeliğin uygulanacağını, Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlı Talim Terbiye Kurulu tarafından hazırlanan kitapların devlet okullarında olduğu gibi, özel okullarda da okutulması gerektiğinin esas olduğunu belirtti. Kaynaklar, özel okulların velilere bir dayatma içerisinde olamayacağını, mevzuat hükümleri dışına çıkarak, velilerden ‘kitap ücreti’ kalemi adı altında herhangi bir ücret istenildiğinde velilerin İl ve İlçe Milli Eğitim müdürlüklerine başvurması gerektiğini, Bakanlık tarafından gerekli müfettiş denetimlerinin gerçekleştirileceğini bildirdi.
